محبوبه علی پور: به اعتقاد صاحبنظران، انجام این گونه جراحی‌ها در جهان رایج شده چنان که از هر پنج دختر کره‌ای یک نفر جراحی زیبایی را تجربه کرده است.
ضرورت جراحی پلاستیک
گفته می‌شود سالانه ۲۵ هزار جراحی زیبایی بینی در کشور ما انجام می‌شود. علت اقبال به این مسئله چیست و آیا این مقوله را باید نشانه ضعف در حوزه سلامت دانست؟
دکتر محمد رضا شریفیان ، مدیر گروه گوش، حلق و بینی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در جمع خبرنگاران و در بیمارستان رضوی می‌گوید: دلایل مختلفی در این زمینه قابل توجه است که می‌توان به ویژگی‌های فرهنگی اشاره کرد. چنان که در کشورهای پیشرفته جراحی بینی چندان نقشی در زیبایی فرد ندارد بلکه بیشتر به جراحی و شکل‌دهی بدن توجه می‌شود.
دکتر حسین شباهنگ، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز خاطرنشان می‌کند: گرچه اغلب جراحی‌های پلاستیک به عنوان جراحی زیبایی شناخته می‌شوند اما در حال حاضر بخش عمده‌ای از جراحی‌های پلاستیک را مباحث درمانی تشکیل می‌دهد. برای نمونه با بروز عارضه سرطان سینه، فرد مبتلا در روند درمان ناچار به جراحی و برداشتن عضو می‌شود. این در حالیست که بنا بر پژوهش‌های روانشناسان «ماسکتومی» در کشور ما بیشترین اثر روحی و روانی را بر بیمار دارد چنان که در اولین واکنش، فرد بیمار می‌پرسد:آیا امکان بازسازی عضو وجود دارد؟ این در شرایطی است که در کشورهای غربی «برداشتن رحم» برای زنان مسئله جدی‌تری است و ماهیت جنسی فرد را زیر سؤال می‌برد.
وی با تأکید بر ضرورت انجام کار تیمی و چند درمانی در بیماری‌ها ادامه می‌دهد: زمانی که فردی با ابتلا به سرطان سینه مراجعه می‌کند، از همان آغاز روند درمان باید تیمی مشترک از جراح عمومی، روانپزشک، جراح ترمیمی و دیگر تخصص‌ها حضور داشته باشند تا چالش‌های این عارضه اثر کمتری بر زندگی فردی و خانوادگی بیمار وارد کند.
دکتر سنجر موسوی، فوق تخصص جراحی پلاستیک زیبایی و ترمیمی هم می‌گوید: برای انجام کار تیمی باید بیمه‌ها نیز توجیه شده و این مقوله را بپذیرند. چرا که باید بسته تعریف شده خدماتی به بیمار ارائه شود. در حالی که بیمه‌ها از ارائه این خدمات شانه خالی می‌کنند. چنان که شاهدیم اگر بیمار آشنایی در بیمه دارد نامه‌ای از بیمه می‌آورد اما دیگری که مراجعه می‌کند بیمه قبولش نمی‌کند.
نقش روانشناسانه یک راه‌حل
سمانه هوشیار ، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی با انتقاد از رسانه‌ها درباره تمرکز بر عنصر «زیبایی» در اعمال جراحی این حوزه می‌گوید: در حال حاضر جراحی پلاستیک و ترمیمی در بیماری‌ها وعوارض مختلف کاربرد دارد که می‌تواند از ادامه زندگی‌های بیمارگونه و پرتنش جلوگیری کند. در این زمینه می‌توان به بیماران ترنس سکشوال اشاره کرد که با این جراحی‌ها به زندگی عادی برمی‌گردند.
وی ادامه می‌دهد: ازموارد قابل تأمل در انجام جراحی‌های پلاستیک، افرادی هستند که خواسته‌های نامعقولی دارند و با یک مورد عمل راضی نمی‌شوند. در حالی که انتظار می‌رود پس از انجام جراحی رضایتمندی و اعتماد فرد بالا برود اما چنین نمی‌شود.
دکتر ایرج وثوق ، فوق تخصص روانپزشکی نیز با بیان اینکه بنا بر آمار بین المللی ۲۰۱۰ کشور ما رتبه نخست جراحی زیبایی بینی را داراست، می‌گوید: مطابق پژوهش‌های انجام شده در۵۳ کشور دنیا ۲۰ درصد کسانی که این گونه جراحی‌های زیبایی را انجام می‌دهند دچار اختلال روانپزشکی هستند که می‌توان به اختلال بدشکلی بدن، اختلال هذیانی و وسواس اشاره کرد. همچنین ۷۰درصد این افراد اختلال شخصیت دارند در حالی که بنا بر بررسی‌های انجام شده این اختلال در افراد عادی به ۵۰ درصد می‌رسد. از این رو برای کاهش مشکلات در مقوله جراحی‌های زیبایی، مشاوران روانپزشک هم باید در کنار تیم درمانی حضور داشته باشند.
راه نادرست بیمه‌ها
امروزه بر اساس رویکرد انجمن‌های تخصصی این حوزه، تأمین سلامت بیمار جدی‌ترین مقوله است که از همان مطب پزشک آغاز شده تا بیمارستان و پایان روند جراحی ادامه پیدا می‌کند گرچه جراحی پلاستیک در مقوله زیبایی و درمانی کاربرد دارد اما چرا اقبال به بخش زیبایی آن در کشور ما مشهود‌تر است؟
دکتر ناصر سنجر موسوی، فوق تخصص جراحی پلاستیک زیبایی و در این باره می‌گوید: بیمه‌ها باعث شدند که گرایش به سوی جراحی زیبایی بیش از جراحی درمانی باشد. چنانچه در آمریکا اگر همایشی در زمینه پروتز سینه انجام شود ۵۰ نفر مراجعه می‌کنند اما اگر موضوع نشست تخصصی بازسازی پستان پس از سرطان باشد ۵۰۰ نفر شرکت خواهند کرد. چرا که در این کشور سازمان‌های بیمه هزینه جراحی را پس از سرطان می‌دهند از این رو اقبال به این قضیه از سوی پزشکان بیشتر است. در حالی که هزینه پروتز گذاشتن سینه بر عهده بیماراست و همه نیز توان اقتصادی این جراحی را ندارند. در واقع بیمه‌ها در کشور ما عناصر مهمی در سوق دادن جامعه پزشکی به وضعیت اعمال جراحی درمانی و زیبایی محسوب می‌شوند.
توجه به تجهیزات و خدمات جراحی
بنابر آمار موجود، بالاترین میزان خطای پزشکی در جراحی‌های زیبایی گزارش می‌شود. دکتر سنجر موسوی با اشاره به این که به طور قطع باید عوارض جراحی برای بیمار گفته شود، می‌گوید: زمانی که صحبت از بروز عوارض می‌شود باید بررسی کرد که آیا انجام این جراحی‌ها در تمام مراکز درمانی و با هر تجهیزات و شرایطی دارای عوارض است؟ در حالی که امروزه بر اساس رویکرد انجمن‌های تخصصی این حوزه، تأمین سلامت بیمار جدی‌ترین مقوله است که از همان مطب پزشک آغاز شده تا بیمارستان و پایان روند جراحی ادامه پیدا می‌کند. این در شرایطی است که برخی بیماران تأکید دارند جراحی در مراکز درمانی با ارزانترین هزینه انجام شود. به این ترتیب شاید بخشی از خدمات بیمارستان‌ها را بتوان هتلینگ صرف دانست اما وجود تجهیزات و فناوری درمان را نمی‌توان نادیده گرفت. در واقع توجه به کاهش هزینه می‌تواند سلامت بیمار را به خطر بیندازد.
فریبکاری دلالان زیبایی
این روزها کمتر فضای واقعی و مجازی است که از مقوله تبلیغ امور زیبایی و سلامت بی‌نصیب باشد. دکتر سنجر موسوی دراین باره می‌گوید: بحث تبلیغات در خدمات جراحی زیبایی بسیار رایج است اما باید توجه داشت که استفاده از کلماتی همانند پیکرتراشی و لیپوماتیک گمراه کردن ذهن مردم است و در اصل همه این‌ها لیپوساکشن است. چنانکه «لیزر لیپولیز» یک عنوان غلط است زیرا در تمام این دستگاه‌ها لیپوساکشن با شیوه لیزر انجام می‌شود. البته برای آن که فروشندگان این دستگاه‌ها محصول خود را عرضه کنند و به مردم القا کنند این شیوه با لیپوساکشن متفاوت است، عنوانی دیگر به آن می‌دهند.
وی با اشاره به تبلیغات در این زمینه خاطر نشان می‌کند: در شبکه‌های مجازی شاهدیم با تصویری دروغین تبلیغ می‌کنند «در یک جلسه تغییر کنید». این گونه تبلیغات دروغ است و عکس‌ها فتوشاپ می‌باشد. من به بیمارانی که به این تصاویر و تبلیغات استناد می‌کنند، می‌گویم با این مراکز تماس بگیرید و شماره این افرادی که در یک جلسه تغییر کرده‌اند را بخواهید. جالب اینجاست که هیچ مرکزی به این بیماران جواب نداده است!
دکتر شریفیان نیز در این باره خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر افراد و گروههای مختلف به انجام اعمال جراحی زیبایی متعدد می‌پردازند. چنان که در حوزه جراحی گوش و حلق و بینی شاهدیم برخی مدعی‌اند با استفاده از مایعاتی بدون جراحی، بینی را کوچک می‌کنند. این در حالیست که با استفاده از محلولی ترکیب شده از مواد شیمیایی باعث تخریب و تحلیل نسوج و بافت بینی می‌شوند. به طوری که حتی بازسازی و درمان این عارضه، دیگر میسر نخواهد بود.
ضعف خدمات جراحی
گرچه کشور ما در ارائه خدمات سلامت همانند جراحی‌های زیبایی توانمند است اما به همین میزان نیز با چالش‌هایی دست به گریبان است.
دکتر شریفیان با اشاره به تنگناهای نظارتی در انجام اعمال زیبایی تصریح می‌کند: از مسایل بسیار مهم، نظام‌مند شدن سیستم‌های نظارتی است به طوری که از یک متخصص زیبایی تا فردی که در آرایشگاه تاتو می‌کند باید تحت این تدابیر قرار بگیرند. در حالی که متأسفانه ما در این حوزه ضعف‌های چشمگیری داریم. همچنین نیاز به سیستم ارجاع و سطح‌بندی خدمات مشهود است که در این مقوله نیز با کاستی‌هایی مواجه هستیم. نکته دیگر این که تعرفه‌ها باید واقعی شود چراکه شاهدیم تفاوت‌های چشمگیری در مقوله تعرفه جراحی پلاستیک و جراحی‌های درمانی اصولی وجود دارد چنان که ممکن است پزشکان را به سوی انجام جراحی‌های پلاستیک ترغیب کند.
دکتر شباهنگ نیز با اشاره به نبود آمارهای معتبر به عنوان یک ضعف در حوزه سلامت می‌گوید: ما آمار روشنی از خدمات درمانی نداریم. در کشور ما رابطه ارائه خدمات سلامت در بین پزشکان با بیمار، بیمارستان، سازمان‌های بیمه و اداره مالیات آنقدر پیچیده است که تمام این اجزا نمی‌خواهند مسئله‌ای شفاف باشد.
نظر شما